Wat gebeurt er in een nathuis bij het maken van leer?
Tijdens het maken van leer – voordat wij het leder kunnen gebruiken in onze autobekleding – vindt een groot aantal processen plaats. Lees hier alles over de activiteiten in het nathuis.
Weken, ontharen en kalken (24 uur)
Om gemakkelijk chemicaliën te kunnen opnemen, moet het vochtgehalte van de huid worden teruggebracht naar het oorspronkelijke percentage van de verse huid. De eventueel aanwezige conserveringsmiddelen zoals zout, moeten uit de huid en water moet door de huid worden opgenomen. Dit gebeurt door de huid met water enige tijd te draaien in grote vaten. De huid wordt hierdoor gereinigd en ontdaan van mest, slijm, bloed etc. Soms voegt men hulpmiddelen zoals enzymen, emulgatoren en alkalien, aan het water toe om het proces te bevorderen. Ook is het van belang dat de juiste watertemperatuur wordt gehanteerd, anders vindt er reeds afbraak van de huid door bacteriën plaats. Na het weken wordt de huid schoon gespoeld en gewassen.
In dezelfde vaten wordt nu onthaard en gekalkt. Bij dit proces wordt de opperhuid ( met haren) verwijderd. Dit gebeurt met een oplossing van zwavelnatrium dat alleen keratine aantast en oplost en het collageen niet. Na ongeveer 2-3 uur draaien is de opperhuid met haren volledig vernietigd en opgelost. Tegelijkertijd met het ontharen worden de huiden gekalkt. Men gebruikt hiervoor kalk. Het kalken is een zeer bijzonder proces. Kalk heeft samen met zwavelnatrium de eigenschap dat het de huid tot zwelling brengt. Het heeft bovendien de eigenschap de eiwitvezels op een bepaalde manier aan te tasten. De combinatie van zwellen en aantasten veroorzaakt een “openen”van de huidstructuur, waardoor de chemicaliën beter kunnen ‘indringen’. Na beëindiging van de kalking wordt grondig gespoeld en worden de huiden uit het vat gehaald.
Ontvlezen in het nathuis is belangrijk
Vervolgens wordt de huid ontdaan van alle vleesresten en het onderhuidse bindweefsel. Dit ontvlezen gebeurt op een zgn. vleesmachine. Deze machine heeft een scherp geslepen messencilinder of messenwals, die de vleesresten en het onderhuidse bindweefsel eraf schraapt en snijdt. In de meeste gevallen worden de vleesresten tot natuurlijke lijmen verwerkt.
Ook splitten is een essentieel onderdeel
Een rundshuid heeft als bloot ( van haren ontdane gekalkte huid) een dikte van 3-5 mm. Voor vele lichte leersoorten is dit veel te dik. Op een splitmachine splitst men de bloot in 2 of meer lagen en wordt daardoor de uiteindelijke lederdikte al enigszins bereikt. De bovenlaag met nerf noemt men Nerflaag, de onderlaag split. De split wordt daarna apart verwerkt tot andere leersoorten.
Nakalken- Ontkalken en Beitsen
Na het splitten worden de huiden nagekalkt, waardoor een extra aantasting van de collageeneiwitten plaats vindt. Hierdoor opent de huid zich nog meer en wordt soepeler. Door het nakalken kan men de korrel in het leer sturen. Voordat men met de eigenlijke looiing kan beginnen, moeten de “bloten’ in de juisten conditie worden gebracht. De bloten verkeren nog steeds in een alkalisch gezwollen toestand. De PH ligt ronde de 12 en de bloot bevat veel kalk. De ontkalking zorgt ervoor dat de bloten ontzwellen, de kalk geneutraliseerd en grotendeels eruit wordt gehaald en de PH ongeveer naar het neutrale punt gaat. De beitsing die meestal in hetzelfde bad als de ontkalking wordt uitgevoerd, is de laatste nathuis bewerking. Aan het ontkalkingbad worden bepaalde enzymen toegevoegd. Enzymen zijn stoffen, die bij mens en dier voorkomen in bijvoorbeeld de alvleesklier. Ze vormen een onderdeel van het spijsverteringproces en werken in op organische stoffen. Tijdens het beitsingproces bij leder werken ze vooral in op de nerf. Enzymen lossen restanten van de haarwortels, vuil en vet op. Daardoor wordt de nerf gladder, schoner en soepeler. Het leer krijgt er later een beter gevoel door. Na het beitsen spoelt men grondig het koud water om de beitswerking stop te zetten en het loskomen van vet en vuil kwijt te raken. De bloten zijn nu zover, dat met de looiing kan worden begonnen.
Nog niet uitgelezen? Lees hier een blog over het looiproces. Alle informatie die je moet weten over looiing. Klik op de button.
